Foto’s van Leon Notten

Het binnenaanzicht bij betreden van de St. Martinuskerk.De pilaartjes op de voorgrond links en rechts stammen uit het voormalig kasteel.                                                                                                            

Tekst Winus de Rouw  

Het interieur van de in 1920 op initiatief van pastoor Reinerus Voncken [1918 – 1935] door architect Groenendaal sr. gerealiseerde uitbreiding van de oorspronkelijk in 1626 gebouwde kerk.                                                                                                                                                                                                                                                          

Tekst Winus de Rouw.  

Aanzicht gezien vanaf het Hoofd altaar.Aanzicht gezien vanaf achter linker zijde. Foto bij avond opgenomen.  

Aanzicht vanaf het beeld van de H. Theresia links boven in de kerk.  

 Dat monumentale kerken regelmatig onderhoud behoeven, bewijzen de ‘zwakke’ plekken boven in de koepel. De schilderingen van Eugène Laudy stellen de 12 apostelen voor. Toen de pastoor de kunstenaar te kennen gaf, dat hij geen 12 doch slechts 11 apostelen in zijn kerk wilde zien [Judas hoorde er immers niet meer bij] legde Laudy een portie vindingrijkheid aan de dag. De pastoor kon door het omvangrijke steigerwerk niet zien dat de schilderingen reeds klaar waren. Laudy had evenwel een passend antwoord: hij gaf een van de apostelen [midden richting hoofdaltaar] een pijp in de mond. Toen pastoor zijn ongenoegen uitte over het feit dat er toch 12 apostelen geschilderd waren, gaf Laudy ten antwoord:”11 apostelen, eerwaarde, die 12de, die met die pijp in de mond, dat ben ik zelf!”.                                                                                                                                                                                                                                                                                          

Tekst Winus de Rouw.

De muurschilderingen boven de entree van de doopkapel alsook boven die van de Mariakapel zijn geschilderd door de Limburgse kunstenaar / glazenier Eugène Laudy. Zij stellen voor het Laatste Avondmaal en de Tenhemelopneming ven Maria. Ook de drie glas-in-loodramen in de scheidingswand tussen schip en Mariakapel zijn van Eugène Laudy. Zij zijn afkomstig uit de enkele jaren geleden afgebroken Sacramentskerk in Arnhem.                                                                                                                                                                                                                                                                                                             

Tekst Winus de Rouw

Het oude oorspronkelijke hoofdaltaar werd in 1891 vervaardigd in de ateliers van schrijnenwerker Ramakers in Geleen.                                                                                                                                                      

Tekst Winus de Rouw   

De gewelfschildering van de Verrezen Christus boven het hoofdaltaar is in 1962 gemaakt door de Dominicaan pater Servais Willems. Hij deed op doorreis Geulle aan en verongelukte korte tijd later op terugreis naar zijn klooster in Frankrijk.                                                                                                                                                                                                                                                       

Tekst Winus de Rouw 

 Het Binvignat orgel op het oksaal werd in1818 door het toenmalige gemeentebestuur geschonken aan de kerk, die in die tijd een simultaankerk was [1648 – 1819].
Bij een restauratie in 2007 bleek dat de orgelbouwer onderdelen had gebruikt van een ouder orgel, hetgeen in die tijd niet ongebruikelijk was.                                                                                                                                                                                                                                                    

Tekst Winus de Rouw  

De gebrandschilderde ramen in het schip van de kerk zijn veelal geschonken door pastoors en vrome parochianen.                                     

Tekst Winus de Rouw.

De gebrandschilderde ramen in het schip van de kerk zijn veelal geschonken door pastoors en vrome parochianen.                                     
Tekst Winus de Rouw.  

Ramen achter het zijaltaar van Maria.  

Ramen achter  hoofdaltaar.    

Ramen achter zijaltaar van St. Martinus. De ramen achter het hoofdaltaar en achter de zij-altaren toegewijd aan Maria en St. Martinus zijn  afkomstig uit de ateliers van Joep Nicolaes.
De 7 vensters achter het hoofdaltaar hebben alle de Heilige Communie tot centraal thema.
Die achter de zij-altaren beelden voorvallen uit het leven van de betreffende heilige uit.                                                                                                                                                                                                                                                                                          Tekst Winus de Rouw.

De historische staakmadonna staat centraal in de Mariakapel. De grafsteen die tegen de zijmuur is geplaats, dekte eens de toegang tot de crypte af, waar de graven van Hoensbroeck tevens de Heren van Geul, Bunde en Ulestraten begraven liggen. Op deze steen staat centraal het wapen van Hoensbroeck. Daarboven een zandlopre, de tijd uitbeeldend. Daaronder een doodshoofd en twee gekruiste beenderen als zinnebeeld van de aardse vergangkelijkheid. Links en rechts staan de wapens van de 8 voorvaderen van vaders- en van moederszijde van Graaf Wolter van Hoensbroeck die in de crypte ligt. Hij overleed op 4 augustus 1631.

Tekst Winus de Rouw.

 Het schilderij boven het altaar geeft de kruisafname weer. Het wordt toegeschreven aan de school van Rubens. Het schilderij verkeert in zeer slechte toestand en moet dringend gerestaureerd worden. De nauwe verbintenis die er bestaat met Geulle blijkt uit de schildering van de Maas en het [voormalige] kasteel [midden rechts]. Het wordt niet voor onwaarschijnlijk gehouden dat een van de bewoners van het kasteel opdracht heeft gegeven tot het maken van het schilderij. Het zou dan in later jaren verhuisd zijn van het kasteel naar de ernaast gelegen parochiekerk.                                                                                                                                                                                                                                             Tekst Winus de Rouw.  

De vier historische gebrandschilderde ramen van de Mariakapel, tot 1920 het priester-koor van de toenmalige uit 1626 daterende kerk.                                                                                                                                                                                                                                                   Tekst Winus de Rouw. 

Centraal in de doopkapel staat de doopvont. Hij dadeert uit 1729 en is een restant van het oorspronkelijke kasteel dat gestaan heeft tussen kerk en wat thans het ‘kasteel’ genoemd wordt,
maar dat in feite de hoeve van het kasteel is dat o.m. bewoond werd door de graven van Hoensbroeck en dat model gestaan heeft voor de bouw van het  nog bestaande kasteel aldaar.                 Bekend is dat op 9 mei 1729 Maria Bernardine, dochter van Herman Otto Graaf van Hoensbroeck-Geul en van Felicitas, barones van Zieveld de eerste was die in deze vont werd gedoopt.
Als enige parochiekerk in het bisdom Roermond ontving de St. Martinus de Millennium Plaquette die door het bisdom werd toegekend aan de kerken die onder bepaalde voorwaarden de
eeuwwisseling 2000 als Jubeljaar hadden gevierd. Behalve de kathedraal en de basilieken in het bisdom was allen de parochie Geulle in staat en zo vindingrijk aan deze voorwaarden te
voldoen. De doopkapel is overigens de oorspronkelijke ingang van de uit 1626 daterende kerk. In die kerk stond het toenmalige hoofdaltaar in de huidige Mariakapel.                                                                                                                                                                                                                                                                                                               Tekst Winus de Rouw.  

De beelden van heiligen die in de loop van de eeuwen een plaats hebben gekregen in de St. Martinus vormen een kleine galerij. Hierbij ook de historische ‘staakmadonna’ die een
plaats heeft gekregen in de aan haar toegekende kapel. De beeltenis van de H. Edith Stein die een voorname plaats innam bij de viering van het jubeljaar 2000, heeft een ereplaats.
Enkele jaren later werd zij uitgekozen tot patroon ven het cluster Bunde-Geulle-Moorveld-Ulestraten. Haar buste werd vervaardigd door de Geulse kunstenares Carla Bosma.
Vermeld mag ook worden de beeltenis van de H. Appolonia, patrones van de tandartsen; ook wordt zij aangeroepen tegen de kiespijn.
De plaatselijke vrouwenvereniging koos haar als patrones.

Tekst Winus de Rouw.

Kostbaar houtsnijwerk is kenmerkend voor eeuwenoude kerken zo ook voor de Sint Martinus te Geulle. De communiebanken zijn afkomstig uit de Kapel in het Zand te Roermond. De tafel van het hoofdaltaar is samengesteld uit fragmenten van een [toen hij nog als zodanig gebruikt werd] bijzonder kostbare uit de 15e eeuw daterende preekstoel. Deze was Rijksmonument en werd zonder toestemming uit de kerk verwijderd.                                                                                                                                                                                                                                           
Tekst Winus de Rouw.   

Een gedeelte van het vaatwerk van de Sint Martinus.                                                                                                                                                                                                                                   
Tekst Winus de Rouw.  

Een selectie van de vele [vaak kosbare] kruisbeelden die de Sint Martinus in de loop der eeuwen vergaard heeft.                                                                                                                                                                                                     Tekst Winus de Rouw.  

De 14 kruiswegstaties zijn in opdracht van pastoor Reiners Voncken [1918 – 1935] geschilderd door de Akense kunstschilder Johan Schaffrath.
Om aantasting door vocht [“de kerk staat met zijn voeten in het water”] te voorkomen schilderde hij in olieverf op aluminium platen.
De panelen zijn gevat in eikenhouten lijsten.                                                                                                                                                                                                                                        
Tekst Winus de Rouw. 

 De aan historie en historische voorwerpen toch al niet slecht bedeelde Sint Martinuskerk te Geulle aan de Maas is sinds Beloken Pasen zondag 7 april 2013 een kostbaar historisch crucifix rijker. Het corpus van onbekende afkomst en ouderdom vertoeft al ruim twee eeuwen in dit dorp aan de Maas. Soldaten van Napoleon hebben het hier achtergelaten als blijk van waardering voor de gastvrije ontvangst en onderkomen die zij hier hadden genoten. Het is daarom dat dit crucifix plaatselijk ook wel de ‘Napoleontische’ Christus wordt genoemd. “In hoc signo vinces”- “In dit teken [het kruis] zilt gij overwinnen”. In het leven van de gelovige mens neemt het kruis dan ook een belangrijke plaats in, bij leven en dood. Onder het kruis [modern van roestvrij staal, ontworpen en gelast door Léon Notten] wordt op de absouteplaats afscheid genomen van de dierbare overledene. Hij/zij wordt vervolgens aan de aarde toevertrouwd, terwijl het kruisbeeld dat “De Wachter”wordt genoend over hem of haar waakt.                                                                             Tekst Winus de Rouw.  

 De uit ca 1350 stammende toren, die oorspronkelijk werd gebouwd als wachtoren en toevluchtsoord voor de bewoners uit de omgeving bij buiten de oevers treden van de Maas of plunderingen door vijandelijke troepen. De spits werd pas in de 19e eeuw op de uit mergel opgebouwde toren geplaats. De dakruiter [kleine torentje] dateerd uit 1920. Evenals de kerk is ook de muur rondom het kerkhof tijksmonument. Hij werd in 1900 ‘om niet’ gebouwd door de parochieanen. Het bakken van de stenen en vele arbeidsuren werden letterlijk pro deo gedaan. Ook de smeedijzeren hekken van de 42 traveeën werden elk door gefortuneerde parochieanen geschonken.                                                                                                                                                                                                                                                Tekst Winus de Rouw. 

Het klokkenspel en het onontwarbare lijnenspel van de talrijke balken in de toren is alleen voor ingewijden toegankelijk en begrijpelijk.                                                                                                                                                                                                                          Tekst Winus de Rouw.  

 Namen en data graveren in [bomen en] muren is een aloude liefhebberij, getuige de vele inscripties in de muren van de toren, daar aangebracht door bewoners die voor water of stropers in de robuste toren een veilig heenkomen zochten.                                                                                                                                                                                                                                              Tekst Winus de Rouw.  

Het lijnenspel van historie, van oud en nieuw van de Sint Martinus in Geulle.                                                                                                                                                                         
Tekst Winus de Rouw.